کدام یک درست است؟ سیاستگذاری یا سیاستگزاری؟ بسیاری از افراد نکته سنج و دقیق تصور می کنند که کلمه سیاستگذار در معنای واضع سیاست غلط است و طرز املای درست آن می بایست به صورت سیاستگزار باشد. چنین باوری را خودم به شخصه از دونفر از اساتید برجسته دانشگاه تهران شنیدم. آن ها قویاً معتقد بودند که «سیاستگزاری» درست است و «سیاستگذاری» غلط است. با این حال چندی پیش مطلبی خواندم که مؤید نادرستی این دیدگاه بود. استاد عالیقدر، دکتر ابوالحسن نجفی در کتاب ماندگار «غلط ننویسیم» یادداشتی در این خصوص تحریر کرده است. دکتر ابوالحسن نجفی از شناخته شده ترین مترجمان و ادیبان معاصر فارسی است. ترجمه ارزشمند وی از رمان سترگ «خانواده تیبو» فراموش ناشدنی است و همچنان یکی ار بهترین نمونه های ترجمه به زبان فارسی محسوب می شود. مطلب ایشان را عیناً نقل می کنم:
گذاشتن/گزاردن:
عدهای گمان میکنند که اگر گذاشتن دلالت بر عملی عینی و ملموس نکند یا، به بیان دیگر، اگر مفعول آن جسم نباشد، باید با حرف “ز” نوشته شود. مثلا قانون یا بدعت یا بنیان چون جسم عینی و ملموسی نیست در ترکیب با این فعل لابد میشود قانونگزار یا بدعتگزار یا بنیانگزار. این تصور نادرست در وهلهی نخست ناشی از خلط معنای حقیقی و معنای مجازی گذاشتن و در وهلهی بعد ناشی از خلط معنای این فعل با معنای گزاردن است. گذاشتن، در معنای حقیقی کلمه، «قرار دادن به طور عینی و مشهود» است، مثلا: “لیوان را روی میز میگذارم». اما گذاشتن مجازا به معنای «قرار دادن، وضع کردن، تاسیس کردن» است و چون مقصود از قانونگذار کسی است که قانون را وضع و بنا میکند ( و نه فرضا کسی که قانون را اجرا میکند.) باید به همین صورت، یعنی با حرف «ذ» نوشته شود. همچنین است قانونگذاری به معنای «وضع قوانین»، چنانکه می گویند: «مجلس قانونگذاری». بنابراین نوشتن این دو کلمه به صورت قانونگزار و قانونگزاری غلط است. و نیز بدعتگذار کسی است که بدعت را وضع و تأسیس می کند (و نه فرضاَ کسی که بدعت را اجرا می کند) و بنابراین با حرف «ذ» نوشته می شود. ایضاً بنیانگذار، به معنای «مؤسس» کسی است که بنای کاری را یا مؤسسه ای را می گذارد و نوشتن آن با حرف «ز» غلط است.
منبع: نجفی، ابوالحسن. (۱۳۷۰). غلط ننویسیم، فرهنگ دشواری های زبان فارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
بنابراین کاربرد واژه سیاستگذاری به صورت سیاستگزاری نادرست است و باید از آن پرهیز کرد. پس:
سیاستگذاری بازرگانی درست است نه سیاستگزاری بازرگانی
سیاستگذاری اقتصادی درست است نه سیاستگزاری اقتصادی
سیاستگذاری عمومی درست است نه سیاستگزاری عمومی
و …
با سلام و تشکر از مطلب ارزشمندتان درباره املای صحیح واژۀ سیاستگذاری
من فکر می کنم استدلال استاد نجفی جایی برای اما و اگر دیگران نگذاشته است.
موفق باشید.